9画
4画
jin qin guan
jīn qín guān
木
形声字
CBTN 86 、 CNHN 98
NHOIN
XSSX
18227
4244
8170
77DC
[545233445] 横撇/横钩、点、横撇/横钩、竖钩、撇、撇、捺、点、横撇/横钩
㥤 㮗 仱 矝 鰥
矜字拼音是jīn,qín,guān 部首是矛, 五行属木, 总笔画是9画, 矜字是左右结构。
矜字概述
〔矜〕字拼音是jīn,qín,guān 部首是矛, 总笔画是9画。
〔矜〕字是左右结构 五行属木。
〔矜〕字仓颉码是NHOIN 五笔是CBTN 86 、 CNHN 98 四角号码是18227 郑码是XSSX 中文电码是4244 区位码是8170。
〔矜〕字的UNICODE是77DC。 十进制为30684,UTF-32:000077dc,UTF-8:E7 9F 9C。
〔矜〕字在《通用规范汉字表》是二级汉字。
〔矜〕字的异体字是 㥤 㮗 仱 矝 鰥
矜的笔顺
矜的意思
矜
1jīnㄐㄧㄣ
基本解释
①怜悯,怜惜。~悯(怜悯)。~惜。~恤。
②自尊,自大,自夸。~夸。~伐。~恃。骄~。
③庄重,拘谨。~持。~重( zhòng )。
详细解释
动词
1.自夸;自恃 [self-conceited;self-important;singing one’s own praise]。
矜,大也。 —— 《广雅》不矜而庄。 —— 《礼记·表礼》。注:“谓自尊大也。”不可以矜而祗取忧也。矜其伐而耻其功。矜之者何?犹曰莫我若也。 —— 《公羊传·僖公九年》不敢矜其善。 —— 《韩非子·说疑》矜功不立。 —— 《战国策·齐策》以矜气作之。 —— 唐· 柳宗元《柳河东集》以此自矜。 —— 宋· 欧阳修《归田录》
自矜(自恃);矜功(自夸功勋);矜伐(恃功自夸);矜尚(骄尊夸耀,争出人上);矜饰(骄夸虚饰);矜宠(仗恃有宠而骄)
2.怜悯;同情take pity on; sympathize with。
矜,惜也。 —— 《小尔雅》爰及矜人。 —— 《诗·小雅·鸿雁》矜此劳人。 —— 《诗·小雅·巷伯》见人之厄则矜之。 —— 《公羊传·宣公十五年》。注:“闵也。”哀矜庶戮之不辜。 —— 《书·吕刑》予惟率肆矜尔。 —— 《书多士》矜,惜也。 —— 《小尔雅》爰及矜人。 —— 《诗·小雅·鸿雁》矜此劳人。 —— 《诗·小雅·巷伯》见人之厄则矜之。 —— 《公羊传·宣公十五年》。注:“闵也。”哀矜庶戮之不辜。 —— 《书·吕 刑》予惟率肆矜尔。 —— 《书多士》天矜于民。 —— 《书·泰誓》
矜爱(同情怜爱);矜哀(怜悯爱惜);矜念(怜悯思念);矜愍(矜悯。怜悯;怜惜)
3.注重;崇尚lay emphasis on; uphold; advocate。
故人矜节行。 —— 贾谊《陈政事疏》
矜式(尊敬而效法);矜全(爱护成全);矜名(崇尚名声);矜谑(崇尚戏谑)
4.另见 guān;qín。
形容词
1.形声。从矛,令声。作从今者误。( qín )本义:矛柄。
2.骄傲arrogant; haughty。
虫翘然矜鸣,似报主知。 —— 《聊斋志异》
矜浮(骄矜浮躁);矜大(骄傲自大);矜物(骄傲而瞧不起别人);矜侉(骄傲自大);矜前(炫夸从前的名声);矜负(高傲而自负)
3.端庄;庄重sedate; dignified。
君子矜而不争。 —— 《论语》古之矜也廉
矜庄(端庄稳重);矜严(庄重威严);矜容(端庄的容态);矜饬(端庄严整);矜厉(庄重严厉);矜肃(庄重严肃)
4.谨守,慎重careful; prudent。
参为人矜严,好修容仪。 —— 《汉书·冯参传》矜行以事君。 —— 《大戴礼记·小辨》。注:“慎也。伪旅獒,不矜细行。”
矜奋(谨持奋勉);矜峻(谨严);矜裁(拘谨克制);矜炼(谨严而精炼);矜谨(矜持拘谨)
5.苦,穷困hard; poor。
矜其血气,以规法度。 —— 《庄子》。郭庆藩集释:“矜其血气,犹 孟子言:苦其心志也。矜者,苦也。”
6.凶危,危险dangerous; ferocious。
曷予靖之,居以凶矜。 —— 《诗·小雅》。毛传:“矜,危也。” 郑玄笺:“居我以凶危之地。”
7.急遽,暴躁乖戾 rapid; irascible。 如:矜肆(骄纵放肆);矜纠收缭(暴躁乖戾)
8.另见 guān;qín。
矜
2qínㄑㄧㄣˊ
基本解释
◎矛柄。
详细解释
名词
1.(形声。从矛,今声。本义:矛柄) 同本义the handle of lance。
徂耰棘矜。 —— 汉· 贾谊《新书·过秦论上》矛,其柄谓之矜。 —— 《方言》
2.另见 guān;jīn。
矜
3guānㄍㄨㄢ
基本解释
◎同“鳏”。
详细解释
名词
1.同“鳏”。无妻的老人。也泛指无妻的人widower。
少而无父者谓之孤;老而无子者谓之独;老而无妻者谓之矜;老而无夫者谓之寡。 —— 《礼记·王制》爰及矜人,哀此鳏寡。 —— 《诗·小雅·鸿雁》不侮矜寡。 —— 《诗·大雅·烝民》养孤老,食常疾,收矜寡。 —— 《管子·幼官》有矜在民间,曰虞舜。 —— 《史记·五帝本纪》善者必先乎矜寡孤独。 —— 《说苑·修文》
矜人(贫苦可怜的人);矜寡(同“鳏寡”)
2.[动]∶同“瘝”。得病illness。
何草不玄,保人不矜。 —— 《诗·小雅》
3.另见 jīn;qín。
矜
1jīnㄐㄧㄣ
详细解释
动
1.怜惜、怜悯。
《书经•泰誓上》:“天矜于民,民之所欲,天必从之。”《论语•子张》:“君子尊贤而容众,嘉善而矜不能。”
哀矜。
2.敬慎。
《书经•旅獒》:“不矜细行,终累大德。”
3.敬重、推崇。
《汉书•卷四八•贾谊传》:“婴以廉耻,故人矜节行。”
4.自夸、自负。
《史记•卷一二四•游侠传》:“既已存亡死生矣,而不矜其能,羞伐其德。”
自矜。
形
1.庄重自持。
《论语•卫灵公》:“君子矜而不争,群而不党。”
矜持。
2.骄傲自大。
唐•韩愈〈与汝州卢郎中论荐侯喜状〉:“辞气激场,面有矜色。”
骄矜。
名
◎祸乱。
《诗经•小雅•菀柳》:“曷以靖之,居以凶矜。”
矜
2qínㄑㄧㄣˊ
详细解释
名
◎矛或戟的木柄。
《文选•贾谊•过秦论》:“鉏櫌棘矜,非铦于钩戟长铩也。”
矜
3guānㄍㄨㄢ
详细解释
名
◎老而无妻的人。
《诗经•大雅•烝民》:“不侮矜寡,不畏彊御。”《礼记•礼运》:“矜、寡、孤、独、废、疾者,皆有所养。”
动
◎生病、患病。
《诗经•小雅•何草不黄》:“何草不玄,何人不矜。”《后汉书•卷四•孝和帝纪》:“朕寤寐恫矜,思弭忧衅。”
矜
1jīnㄐㄧㄣ
详细解释
1.〈书〉怜悯;同情。
矜恤、矜惜、天矜于民。
2.〈书〉自夸;自以为了不起。
矜夸、自矜、不矜不伐、不矜名节。
3.拘谨;慎重。
矜持、不矜细行。
矜
2guānㄍㄨㄢ
详细解释
◎老而无妻。古通“鰥”。
矜寡孤独。
矜
3qínㄑㄧㄣˊ
详细解释
◎矛、戈、戟等兵器的柄。也指作兵器用的棍棒。
矜的康熙字典
康熙字典原文
卷别 :正文・午集中 部首:矛部
武英殿刻本: 第1964頁,第5字
同文書局本: 第822頁,第4字
標點整理本: 第781頁,第1字
音《唐韻》、《集韻》:巨巾切;《韻會》、《正韻》:渠巾切,𡘋音㨷。
《說文》:矛柄。
《史記・主父偃傳》:起窮巷,奮棘矜。〔註〕矜者,戟鋋之杷也。揚子《方言》:矜謂之杖。〔註〕矛戟,矜卽杖也。
《集韻》或作𥎊㮗,通作槿。又,《廣韻》:巨斤切;《集韻》:渠斤切,𡘋音勤。又,《集韻》:渠京切,音擎──義𡘋同。
音又,《廣韻》、《集韻》、《韻會》𡘋居陵切,音兢。〈六書略〉:矜本矛柄,因音借爲矜憐之矜。
《爾雅・釋訓》:矜憐,撫掩之也。又,〈釋言〉:苦也。〔註〕可矜憐者亦辛苦。
《書・泰誓》:天矜于民。
《詩・小雅》:爰及矜人。〔註〕貧窮可憐之人也。
《公羊傳・宣十五年》:見人之厄則矜之。〔註〕矜,憫也。
例又,《小爾雅》:惜也。
《書・旅獒》:不矜細行,終累大德。〔註〕矜,憐惜之意。〔傳〕矜持也。
例又,《博雅》:危也。
《詩・小雅》:居以凶矜。〔箋〕凶危之地,謂四裔也。
例又,哀也。揚子《方言》:齊魯之閒曰矜。
例又,遽也。揚子《方言》:秦晉或曰矜。或曰遽。
例又,自賢曰矜。
《書・大禹謨》:汝惟不矜,天下莫與汝爭能。
《公羊傳・僖九年》:矜之者何。猶曰莫若我也。〔註〕色自美大之貌。
《管子・法法篇》:彼矜者滿也,細之屬也。〔註〕滿招損,小人之類也。
例又,莊以持已曰矜。
《論語》:君子矜而不爭。
例又,敬也。
《孟子》:使諸大夫國人皆有所矜式。
例又,尚也。賈誼〈治安策〉:嬰以廉恥,故人矜節行。
例又,竦也。張衡〈思𤣥賦〉:魚矜鱗而幷凌。
例又,《詩・小雅》:矜矜兢兢。〔註〕羊羣堅强也。
音又,《集韻》:居覲切,兢去聲──亦憐也。
音又,《集韻》、《韻會》:姑頑切;《正韻》:姑還切──𡘋與瘝同。
《後漢・和帝紀》:寤寐恫矜。〔註〕病也。
例又,同「鰥」。
《詩・大雅》:不侮矜寡。
《禮・王制》:老而無妻者謂之矜。
《集韻》:通作𩶊𥎅。
《琅邪代醉編》:鰥寡之鰥,禮記作矜。哀矜之矜,前漢于定國傳作鰥。二字通聲互用也。
例《六書正譌》:矜从令。
注解
〔矜〕字收录于《康熙字典》正文・午集中,康熙部首是矛部。
〔矜〕字是多音字,拼音是jīn、qín、guān,左右结构,可拆字为矛、今,五行属木。
〔矜〕字造字法是形声。从矛,今声。本义是矛柄。
〔矜〕字的汉语字典解释:㈠ [jīn] ⑴ 怜悯,怜惜⑵ 自尊,自大,自夸⑶ 庄重,拘谨㈡ [qín] ⑴ 矛柄。㈢ [guān] ⑴ 同“鳏”。
矜的说文解字
《说文解字》(大徐本)
徐铉 (宋)
卷别卷十四上反切居陵切、巨巾切頁碼第473頁,第19字續丁孫
矜
矛柄也。从矛今聲。
《说文解字系传》(小徐本)
徐锴 (南唐)
卷别卷二十七反切機仍反頁碼第1106頁,第5行,第1字述
矛柄也。從矛今聲。
鍇注臣鍇按:《史記》曰:「鉏耰棘矜。」
《说文解字注》(段注本)
段玉裁 (清代)
卷别卷十四上反切居陵切、巨巾切古音第十七部頁碼第2876頁,第5字許惟賢第1250頁,第1字
矝
矛柄也。
段注《方言》曰:矛,其柄謂之矝。《釋名》曰:矛,冒也,刃下冒矝也。下頭曰鐏。鐏入地也。按《曲禮》。戈曰鐏。矛𢧢曰鐓。《金部》渾言之不別也。矝本謂矛柄。故字从矛。引申爲戈𢧢柄。故《過秦論》棘矝卽𢧢柄。字从令聲。令聲古音在眞部。故古叚矝爲憐。《毛詩・鴻鴈》傳曰:矝,憐也。言叚借也。《釋言》曰:矝,苦也。其義一也。若矝夸,矝持,矝式。無羊傳矝矝以言堅彊。苑柳傳矝,危也。皆自矛柄之義引申之。葢矛柄冣長。直立於地。《坶誓》曰:偁爾戈。立爾矛。此謂戈柄短,矛柄長也。故諸義皆由是引申。
从矛。令聲。
段注各本篆作矜。解云今聲。今依漢石經《論語》,溧水校官碑,魏受禪表皆作矝正之。《毛詩》與天臻民旬塡等字韵。讀如鄰。古音也。漢韋玄成戒子孫詩始韵心。晉張華女史箴,潘岳哀永逝文始入蒸韵。由是巨巾一反僅見《方言》注,《過秦論》李注,《廣韵》十七眞。而他義則皆入蒸韵。今音之大變於古也。矛柄之字改而爲𥎊。云古作矜。他義字亦皆作矜。从今聲。又古今字形之大變也。徐鉉曰:居陵切。又巨巾切。此不達其原委之言也。
白话解释
矜,矛的手柄。字形采用“矛”作边旁,采用“今”作声旁。
矜字的相关索引
# | 书籍 | 索引 |
---|---|---|
1 | 汲古閣本 | 第940頁,第5字 |
2 | 陳昌治本 | 第1210頁,第6字 |
3 | 黃侃手批 | 第899頁 |
4 | 說文校箋 | 第631頁,第6字 |
5 | 說文考正 | 第564頁,第4字 |
6 | 說文今釋 | 第2097頁,第4字 |
7 | 說文約注 | 第3495頁,第4字 |
8 | 說文探原 | 第7005頁,第1字 |
9 | 說文集注 | 第2991頁,第2字 |
10 | 說文標整 | 第376頁,第6字 |
11 | 標注說文 | 第607頁,第9字 |
12 | 說文注箋 | 第5006頁,第1字 |
13 | 說文詁林 | 第13764頁【補遺】第18061頁【後編】第18266頁 |
14 | 通訓定聲 | 第3351頁,第1字 |
15 | 說文義證 | 第1250頁【崇文】第4997頁 |
16 | 說文句讀 | 第2070頁 |
17 | 說文新證 | 第938頁,第2字 |
18 | 章授筆記 | 第591頁,第7字 |
19 | 古字詁林 | 第十冊,第694頁,第1字 |
20 | 古字釋要 | 第1302頁,第6字 |
矜字的翻译
- pity, feel sorry for, show sympat
- sich rühmen können mit, stolz sein auf etw. , Prahlerei (S)
- avoir pitié, épargner, se vanter, ferme, vigoureux
矜的字源字形
楚〔战国〕 简 郭店
唐 石经 开成石经
宋 印刷字体 广韵
宋 印刷字体 增韵
宋 传抄 汗简
宋 传抄 古文四声韵
宋 传抄 集篆古文韵海
明 印刷字体 洪武正韵
清 印刷字体 康熙字典
矜字组词
矜开头的词语
矜持 矜寡 矜寡孤独 矜哀 矜爱 矜傲 矜愎 矜裁 矜才 矜才使气 矜恻 矜察 矜诧 矜饬 矜持不苟 矜持自负 矜宠 矜慈 矜从 矜存 矜大 矜怛 矜贷 更多…
矜结尾的词语
骄矜 自矜 哀矜 安矜 霸矜 畀矜 不矜 侈矜 垂矜 锄耰棘矜 诞矜 伐矜 奋矜 俯矜 刚而自矜 怀矜 憍矜 节矜 嗟矜 矜矜 棘矜 可矜 夸矜 更多…
矜在中间的词语
哀矜惩创 哀矜勿喜 傲上矜下 不懂矜持 不矜不伐 不矜不盈 不矜而庄 不矜细行 伐功矜能 奋矜伐德 奋矜之容 负材矜地 负地矜才 孤独矜寡 故作矜持 好自矜夸 矜矜业业 矜矜战战 恃才矜贵 恃才矜己 恃功矜宠 饰智矜愚 束带矜庄 更多…
含矜字的成语
负材矜地自矜其勇束带矜庄孤独矜寡不矜细行好自矜夸吊诡矜奇折锐摧矜矜贫救厄矜牙舞爪矜平躁释矜奇立异矜句饰字矜名嫉能矜智负能矜己任智矜奇炫博矜夸凌上矜持不苟矜功伐能骄矜狂妄矜名妒能矜寡孤独 更多…